Zaman damgası (Time stamp), Bir bilgisayar dosyasının veya verisinin içeriği ve türü ne olursa olsun, güvenilir zaman bilgisi ile damgalanmasıdır.
Ana fikir; zaman damgalama işleminden sonra dosyanın veya verinin hiçbir şekilde değiştirilmemiş olduğuna dair bir kanıt oluşturmaktır.
Bu işlem için Elektronik veya Mobil imzada olduğu gibi bir gerçek veya tüzel kişiliğe ait bir nitelikli elektronik sertifika kullanılması gerekli değildir.
Zaman damgalama bir NES (Nitelikli Elektronik Sertifika) ile imzalama işlemi beraberinde bütünleşik olarak veya bağımsız bir işlem olarak yapılabilir.
Güvenilir Zaman Bilgisi
Zaman Damgalama işlemi sırasında kullanılan zaman bilgisi Zaman Damgası Sunucusu adı verilen sunucular tarafından sağlanır. Türkiye’de Zaman Damgası Sunucuları, ESHS (Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı) lisansına sahip olan kuruluşlar tarafından ücretli bir hizmet olarak işletilmektedir.
Zaman Damgalama İşlemi
Yapılan işlem basitçe şöyle anlatılabilir.
- Zaman damgalanacak olan veriden (bilgisayar dosyası veya veri tabanındaki bir alanda saklanan metin, vs) bir özet algoritması kullanılarak özet bilgisi elde edilir
- Bir zaman damgası sunucusundan alınan güvenilir zaman bilgisi ile dijital imzalanır
- Üretilen Dijital imza ayrı bir dosyaya veya bir veri tabanı alanına kaydedilebilir veya orijinal dosya veya veri ile bütünleştirilebilir.
Bilgi değil, bilginin değişmediği doğrulanır
Burada doğru anlaşılması gereken nokta şudur. Zaman damgası belgenin doğruluğunu kanıtlamaz, sadece damgalama işleminden sonra değişmediğini kanıtlar.
Aslında bu KEP iletilerindeki imzalama işlemi ile kavramsal olarak benzerlik göstermektedir. Nasıl KEP gönderimini imzalamak “Ben içeriğine kefilim, buradaki her şey doğrudur” anlamına gelmiyor ise, Zaman damgalama işlemi de “İçerik doğrudur, yasaldır” anlamına gelmez.
1. Hukuki Delil oluşturma
Zaman damgası, bir belgenin veya dosyanın belirli bir tarihte ve saatte var olduğunu kanıtlamak için kullanılır. Örneğin, bir sözleşmenin ne zaman oluşturulduğunu veya bir fikri mülkiyet hakkının hangi tarihte tescil edildiğini doğrulamak için zaman damgası kullanılabilir. Bu, anlaşmazlıklarda delil sunma sürecinde yasal dayanak sağlar.
2. Eser Sahipliğini Delillendirmek
Dijital ortamda bulunan herhangi bir eserin (Şarkı, beste, tasarım, yazılım, vs) zaman damgalanan tarih itibarı ile sizin uhdenizde olduğunu, bu tarihten sonra yapılacak sahiplenme teşebbüslerine karşı güçlü bir savunma oluşturur.
3. Veri Bütünlüğü ve Güvenilirlik
Zaman damgası, bir dosyanın veya iletişimin değiştirilmediğini ve zaman akışı ile uyumlu olduğunu gösterir. Verilerin istemeden veya kötü niyetle değiştirilip değiştirilmediğini tespit etmek ve güvenilirlik sağlamak için zaman damgası kullanılabilir.
4. Arşivleme ve Sıralama
Zaman damgası, belgeleri veya iletişimi zaman sıralamasına koymak ve gelecekte erişim için düzenlemek için kullanılır. Özellikle büyük miktarda veri veya belge ile çalışan kuruluşlar için arşivleme ve sıralama işlemlerini kolaylaştırır.
5. İş Süreçleri ve İzlenebilirlik
Zaman damgası, iş süreçlerinin takibi ve izlenmesi için kullanılır. Örneğin, bir proje veya iş sürecinde hangi adımların ne zaman tamamlandığını veya hangi tarihte bir işlem gerçekleştirildiğini belirlemek için zaman damgası kullanılır. Bu, projelerin ilerlemesini izlemek, iş süreçlerinin verimliliğini değerlendirmek ve raporlamak için önemli bir veri kaynağı sağlar.
6. İletişim Geçmişi ve Mesajlaşma
Zaman damgası, e-posta, mesajlaşma uygulamaları ve diğer iletişim araçlarında mesajların sırasını ve gönderim tarihini sabitlemek için kullanılabilir.